De locatie Griftdijk van het Citadel College vernieuwt haar onderwijs continu, zowel op kleine als op grote schaal. Al deze vernieuwingen leidden in 2019 tot Lumen, een nieuw onderwijsconcept. Het resultaat tot zover: leerlingen die hun eigen weg bepalen, enthousiaste docenten, en betrokken en verraste ouders.
Alle vernieuwingen samengevoegd
Het Citadel College is een jonge scholengemeenschap in Nijmegen en omstreken. Met 1.400 leerlingen verdeeld over twee locaties biedt de gemeenschap breed onderwijs aan, van vmbo-basis tot vwo+. Voor leerjaar 1 en 2 lanceerde het Citadel College vorig jaar bij locatie Griftdijk een nieuw onderwijsconcept: Lumen. “Vanaf onze oprichting in 2008 zijn we veel bezig met onderwijsvernieuwingen”, vertelt Cathelijne Beekmans, Locatiedirecteur bij Citadel College Griftdijk. “Al die vernieuwingen zijn gericht op het vergroten van het eigenaarschap van leerlingen. Wij denken dat hoe meer leerlingen zelf de regie nemen over hun ontwikkeling, hoe gemotiveerder ze zijn om te leren. Met Lumen kan iedere leerling zijn eigen route richting het eindexamen uitstippelen. Het is een logisch vervolg op alle stappen die we tot nu toe gezet hebben. Lumen is een concept dat echt recht doet aan wat wij voor ogen hebben.”
Werken aan 3 typen leerdoelen
Het onderwijsconcept Lumen van Citadel College Griftdijk laat leerlingen vooral heel veel zelf ontdekken. “In Lumen staat leren voorop, maar de manier waarop leerlingen dat doen, bepalen ze zelf”, vertelt Beekmans. “Het is gewoon onderwijs, maar niet meer van uur naar uur. In Lumen zitten groepen leerlingen van alle niveaus door elkaar. Leerlingen werken aan leerdoelen en zijn verdeeld onder coaches, enkele van onze docenten. De leerlingen komen zelf met plannen over wat ze willen leren. Samen met de coach kijken ze dan naar de haalbaarheid en doelgerichtheid van de plannen.”
In Lumen werken leerlingen aan drie typen leerdoelen. “Ten eerste zijn er persoonlijke leerdoelen”, licht Beekmans toe. “Er zijn bijvoorbeeld leerlingen die willen leren om voor een groep iets te doen, zoals toneelspelen of zingen. Een andere leerling wil beter leren plannen. Daarnaast zijn er vanuit school enkele verplichte leerdoelen. Daarbij gaan we inhoudelijk een vak in, zodat kinderen goed voorbereid zijn op examens. Tot slot richten leerlingen zich op maatschappelijk leerdoelen. Ze kiezen grote doelen, zoals het klimaat een stukje willen verbeteren, maar ook kleinere, waaronder het organiseren van een kerstactiviteit. Samen met een coach zorgen ze voor een goede balans tussen alle doelen.”
Coaches monitoren vorderingen
In het nieuwe onderwijsconcept Lumen krijgen leerlingen veel vrijheid om zelf hun ontwikkeling te bepalen. Voor coaches is het daarom van groot belang dat ze vorderingen van leerlingen goed kunnen monitoren. Beekmans: “In eerste instantie gebruikten we een elektronische leeromgeving voor het bijhouden van de verplichte leerdoelen, en Magister om in woordrapporten vorderingen van leerlingen vast te leggen. Maar dat bleek al gauw niet voldoende om de ontwikkeling van leerlingen echt goed bij te houden. Onze andere locatie aan de Dijkstraat gebruikte Magister.me voor een soortgelijk onderwijsconcept ‘Onderweg’ en was daar enthousiast over. Daarom besloten we dat ook te proberen. Inmiddels zijn we bezig met de inrichting ervan. We hopen dat we met Magister.me sneller zicht hebben op waar een leerling staat in zijn of haar leerweg, dat de leerling zelf meer inzicht krijgt in zijn of haar ontwikkeling en dat we ook ouders of verzorgers daar beter van op de hoogte kunnen brengen.”
Docenten enthousiast en ouders leren mee
Naast Lumen geeft het Citadel College Griftdijk ook regulier onderwijs. Leerlingen mogen zelf kiezen of ze via Lumen willen leren of op de reguliere manier. “Met die keuze begint eigenlijk het eigenaarschap al”, stelt Beekmans. “Op dit moment doen 54 leerlingen mee aan Lumen. In het nieuwe schooljaar komen daar nog minstens 20 leerlingen bij. Het merendeel van hen is erg blij met die manier van werken en wil graag doorgaan. In het begin zijn sommige leerlingen overgestapt naar regulier onderwijs, en andersom. Dat is alleen maar goed, omdat leerlingen daarmee kiezen voor wat het beste bij ze past.” Ook de meeste docenten zijn enthousiast over het nieuwe onderwijsconcept. “De docenten die al werken in Lumen willen niet anders meer. Zij zien echt meerwaarde in deze aanpak, omdat ze merken dat leerlingen zelfstandiger worden en steeds beter reflecteren op hun eigen leerroute. Andere docenten zijn nog wat afwachtend, omdat het allemaal nieuw is. Daar houden we natuurlijk ook rekening mee door hen, voor zover mogelijk, vooral les te laten geven in ons regulier onderwijs.”
“Laatst zei een vader van een leerling dat hij zelf ook al heel veel heeft geleerd dit jaar!”
Cathelijne Beekmans - Locatiedirecteur, Citadel College Griftdijk
Ouders en verzorgers van de leerlingen in Lumen vonden het concept best spannend. “Ze vroegen zich af of hun kinderen op deze manier wel voldoende leren”, legt Beekmans uit. “Om die spanning serieus te nemen, hebben we een klankbordgroep opgericht met ouders en verzorgers. In die bijeenkomsten brengen we hen op de hoogte van de ontwikkelingen van hun kinderen. Zo is het vertrouwen in Lumen gegroeid. Laatst zei een vader van een leerling dat niet alleen zijn kind, maar hij zelf ook veel nieuwe kennis heeft opgedaan dit jaar!”
Twee stromingen naast elkaar
Wat is het advies voor scholen die een soortgelijk onderwijsconcept willen starten? “Kijk vooral rond op andere scholen en ga het gesprek aan”, zegt Beekmans. “Dat helpt om duidelijk te krijgen wat je echt wil bereiken met een nieuwe vorm van onderwijs. Zorg ook dat het concept strookt met de algemene visie van je school. Om collega’s ouders en leerlingen mee te krijgen, is het belangrijk ze constant te betrekken in de stappen die je zet. Dat is niet altijd even makkelijk.” In de toekomst moet Lumen een volwaardige onderwijsvorm worden binnen Citadel College Griftdijk. “Wat we willen bereiken, is dat een leerling bij ons de keuze heeft tussen Lumen en regulier onderwijs. Dat moet ook naast elkaar blijven bestaan. Die twee stromingen moeten van elkaar gaan leren en elkaar beter maken. Dat is voor mij is het ideaalplaatje.”
Met speciale dank aan de leerlingen: Sophie, Lise, Fleur, Eloïse, Carlijn, Niek, David en Marlijn.
Van traditioneele stempel naar bewust kiezen voor eigen leerroute
RSG Magister Alvinus wil leerlingen eerder, simpeler en beter begeleiden
